Св. Климент Охридски и неговите претстави во уметноста

23. 05. 2016 – 06. 06. 2016


Традиционалната манифестација “Македонија во чест на Св Кирил”, во 2016 година по 48 пат се одржа во Рим, Италија и беше во знакот на одбележување на двете значајни годишнини, 1130 години од доаѓањето на Св Климент Охридски во нашиот град и 1100 години од неговото упокојување. По тој повод Националната установа Завод и Музеј-Охрид реализираше пригодна изложба што беше отворена на 23 мај во просториите на универзитетот Урбаниана во Ватикан, во присуство на министерот за култура на Република Македонија, Елизабета Канческа-Милевска и претседателот на собранието на РМ, Трајко Вељаноски.

На изложбата беа презентирани 18 фреско-копии со ликот на Св Климент, сам или заедно со други светители, од црквите на територијата на Република Македонија и соседните Балкански земји. Беа изложени и пет икони од XIII до XIX век од збирката на нашата институција меѓу кои и најстарата сликана икона со претстава на св. Кимент Охридски, која, заедно со дрвената релјефна икона, е најстарата икона со претстава на заштитникот на Охрид.

Дел од изложбата беа и одреден број фотографии на цркви каде што одреден период од историјата почивале моштите на светителот, фотографии од самите мошти светителот, неговиот гроб на Плаошник, како и фотографии на современи дела-монументални споменици со неговиот лик.

Изложба “Св. Климент Охридски и неговите претстави во уметноста” во просториите на Понтификалниот универзитет Урбаниана во Ватикан

Светлина од минатото

24. 07. 2015 – 05. 08. 2015


Во рамки на фестивалот “Охридско лето” беше отворена 60-тата самостојна изложба на познатиот македонски сликар Стефан Хаџи-Николов кој има оставено посебен печат врз уметноста во Република Македонија во последните три децении.

Со неговиот особен талент и со неговиот прекрасен пристап кон уметноста, како и преку неговите изложби се има наметнато како на македонската публика, така и на публиката  во околните земји.

Уметникот Хаџи-Николов истакна дека Охрид, за него како уметник значи многу, а доказ за тоа е што и неговата 60-та самостојна изложба ја организира токму овде.

Охрид, после Скопје е град каде што најмногу изложувал. Неговјата прва изложба во Охрид беше во 1988 година. Во 2000 година изложуваше во Куќата на Уранија, во 2009 и во 2015 година во Куќата на Робевци. На сегашната изложба главно се презентирани дела работени во последните неколку години и кои не билее изложувани никогаш во Охрид, а повеќето од нив ниту во која било галерија. Оваа изложба на триесеттината слики работени во техника масло на платно е всушност пресек на неговото повеќедецениско творештво.

Изложба на македонскиот сликар Стефан Хаџи-Николов “Светлина од минатото”во куќата на Робевци

Изложба на слики и уметнички дела по повод 18-ти мај, Денот на Музејските работници.

15. 05. 2015 – 31. 05. 2015


Уметничкиот израз преку дела на бројни уметници од земјава и странство, кои во изминатите години имале самостојни изложби во оваа установа, оставаат по некое свое дело за богатата збирка на НУ Завод и Музеј-Охрид.

Изложбата како традиционална, а оваа година и јубилејна, 25-та по ред, претставува пресек на уметноста која била претставена овде во нашата установа во изминатите години. Секогаш имаме доста дела и има посебен критериум по кој се раководиме за селекцијата. Јас ја правам селекцијата, а се трудам секогаш да има избор од застапени повеќе техники. Има и графичари, вајари, уметници кои творат масло на платно, акрил на платно, на картон, колажи. На пример, тука е едно ново дело на Сергеј Цингулоски, кој во овој период е во Црна Гора. Потоа имаме и фотографија на морал од уметничката Тина Дрчар од Словенија. Тоа значи дека сме во тек со модерната уметност.

Годинава на изложбата беа претставени уметниците: Маја Рауник Кирков, Панде Петровски, Снежана Гроздановиќ, Енг Сионг Јео, Цветанка Темкова Илова, Мирослав Трендафиловски – Мики, Јордан Манасијески, Светлана Солодовникова, Наташа Димитријевиќ, Тина Дрчар, Сергеј Цингулоски, Емел Махмуд, Славица Секулоски и Васка Опелоска.

Изложба на слики и уметнички дела по повод 18-ти мај, Денот на Музејските работници

Уметност на македонската резба-традиција и контиунитет

23. 05. 2015 – 07. 06. 2015


Во рамките на 47-та манифестација “Македонија во чест на свети Кирил” во комплексот Виториано на фреквентниот плоштад Венеција во Рим беа претставени триесет и пет македонски резби. Меѓу нив беа најстарите сочувани примероци на резба во нашата земја (столбовите од иконостасот на црквата Мали Свети Врачи во Охрид од XIV век) и поголем број експонати од XX век, изработени од рацете на мајсторите од познатата охридска резбарска школа.

Изложбата беше во

 организација на НУ Завод за заштита на спомениците на културата и музеј-Охрид во чија сопственост се дел од презентираните експонати, меѓу кои и најстарите, додека останатите се дела на 11 автори, современи охридски резбари од четири различни генерации кои и денеска ја негуваат традицијата на овој исклучително суптилен уметнички занает.

Изложбата беше придружена со извонредниот концерт на Дуке Бојаџиев и пријателите, а на отворањето говореа министерката за култура Елизабета Канческа-Милевска и премиерот на Република Македонија, Никола Груевски.

Изложба “Уметност на македонската резба-традиција и контиунитет” во во музејскиот комплекс Виториано во Рим, Италија

“Облека од клашна” и “Рачна работа”

28. 11. 2014


Овие две изложби на етнолошки предмети, кои се чуваат во НУ Завод за заштита на спомениците и Музеј-Охрид, на самото отворање беа причина за многу радосни, но и носталгични погледи, посебно кај оние посетители кои сѐ уште ја негуваат рачната работа.

Црната и црвената волнена врвца, срмениот конец, кои се одбележје на клашениците, од една страна и техниките “филе”, “сачан”, кои се применуваат во плетењето со бел конец, од друга страна, му дадоа душа и радост на просторот во кој беа поставени изложбите.

Со оглед на фактот дека експонатите не се непозната рачна изработка за охриѓанки, за посетителите многу повеќе изненадување беше самата идеја ваков тип на изложба да ги освежи културните случувања во градот.

Иако се вели дека рачната работа изумира, сепак охриѓани остануваат колку-толку верни на традицијата. Доста се ценат ваквите предмети, а оние граѓани кои не можат да ги чуваат дома предметите од чеизот на нивните баби и мајки, ги подаруваат на етнолошкото одделение, каде се чуваат во специјални услови.

Најстариот експонат кој е поставен на изложбите, е клашеник, кој датира од крајот на XIX век, додека останатите експонати се од почетокот на XX век. Што се однесува до потеклото на предметите покуќнината и рачно изработените предмети, тие се воглавно од Охрид, додека клашениците се главно од охридско-струшкиот регион, но се среќаваат примероци и од Дебар, Кичево, Ресен, Галичник.

Облека од клашна и Рачна работа

Златните лица на македонските кралеви-Македонците и Келтите од охридскиот регион

24. 07. 2014 – 16. 11. 2014


Дел од вредните археолошки предмети пронајдени во охридскиот регион на 24-ти јули ќе бидат изложени во Државниот музеј на Германија во рамките на изложбата што ќе се одржи кон крајот на овој или почетокот на идниот месец.

Поставката составена од 62 вредни артефакти кои потекнуваат од V до III век пред нашата ера, а се пронајдени на територијата на нашата земја за време на археолошките истражувања, е потврда за моќта на македонската аристократија, како и за контактите меѓу предисторискиот централноевропски келтски свет и медитеранската култура на империјална Македонија во периодот меѓу VI и II век п. н.е.

Ова е навистина исклучителна можност за посетителите да се запознаат со еден од најзначајните и најславните периоди од македонската историја.

Златната маска и ракавица, златен накит, монетите, медалјоните стари 25 века, познатата фигурина на Изида од алабастер, садови од керамика, белегзии, оружје, келтски шлемови, но и другите предмети сликовито ја раскажуваат приказната за Македонија, која е  неизоставен дел од мозаикот на европската цивилизација и култура. Артефактите се доказ за нашиот културно-историски идентитет, тие ја претставуваат материјалната вистина за развојот на цивилизацијата на македонската почва.

Во Манхинг се појавуваме со три блока предмети кои потекнуваат главно од градот Лихнид на Охридското Езеро. Тука е златниот трезор од Тревник, во близина на Неготино и предметите на Келтите кои своите животи ги положиле за одбрана на граѓаните на Лихнид.

Изложбата ја организира Археолошкиот музеј на Македонија во соработка со институциите од Охрид и од Неготино, со Приморскиот универзитет од Словенија, Лошињскиот музеј од Хрватска и со Келтен ромер музеум. Проектот го финансира Европската унија.

Изложба “Златните лица на македонските кралеви-Македонците и Келтите од охридскиот регион” во Келтен Ромер Музеум во Манхинг, Германија

Звуците на длетото

 09. 09. 2013


Во изложбениот салон на Куќата на Робевци во Охрид, пред македонската и странска јавност се изложени ретки примероци на современа охридска реза. Изложбата под наслов “Звуците на длетото”,на која беа претставени дела на 12 автори од разллични генерации изработени во разни техники, беше организирана по подолга, децениска пауза.

Резбата е занает со долга традиција во Охрид. Тука со децении постоело резбарско училиште, а по неговото затворање подмладокот се обучуваше во Ателјето на ЕМО во Охрид. Едно време резбарско ателје имаше и во Заводот и музеј. Сега има неколку поединци кои создаваат резба, од нив двајца имаат ателјеа токму на улицата што се смета за најинтересна по старата градска архитектура и најсвета која води до катедралната црква Св. Софија и до многу други сакрални споменици во Охрид.

Резбите изработени од охридските мајстори се исклучително вредни уметнички дела, кои се мошне ценети не само во Македонија, туку и пошироко. Нивните дела красат голем број духовни храмови, како и институции.

Изложба “Звуците на длетото” современи охридски резби во куќата на Робевци

Скутини и чорапи

04. 10. 2013


На изложбата беше презентирано  уште едно етнолошко богатство со кое располага НУ Завод и Музеј Охрид, а без кое не може да се замисли комплетната народна носија.

Посетителите имаа несекојдневна можност да се запознаат со 15-тина автентични парови чорапи и скутини од различни краеви на земјава, кои говорат за трајното уметничко творештво и сведочат за богата традиција и историја која ја поседува ова наше поднебје.

Скутините се во правоаголна форма и најмногу од нив се обликувани во две дипли хоризонтални или вертикално соединети. Најголем број се волнени, орнаментирани со вткаена декорација уште при самиот процес на ткаење и сами по себе претставуваат посебни ракотворби со впечатлива убавина. Покрај доминантната вткаена орнаментална декорација, своја улога во прилог на украсувањето имаат и други дополнителни елементи како бели тантели, разни топчести украси од волна во најразновидни бои.

Скутините можат да се класифицираат во едноставни наменети за секојдневна употреба, односно најдекоративни кои се користеле како дел од невестинска носија.

Тие го прикажувале и статусот,  но и возраста на тие што ги носеле. Постеле детски мали скутини, скутини за девојки, за невести и за возрасни жени. Во зависност од местото каде потекнуваат и името на скутините се разликува. Некаде нив ги нарекуваат бофча, бокча, фута, прегача, но сепак намената на сите им е иста. Се носи на половината како заштита при работа, а претставувала и украс на народната носија.

Ниту една народна носија не би била комплетна без волнените чорапи, кои ги носеле и мажите и жените. Преку нив, доаѓа до израз плетечката вештина на македонската жена која ги плетела чорапите на пет, три или една игла, главно со волнена, а поретко со памучна преѓа. Во однос на колоритот, основни бои се црвената, белата и црната, со помало или поголемо присуство на други бои. Од орнаментите застапени се геометриски и флоралните мотиви. Се носеле и еднобојни чорапи со мали ситни орнаменти кај врвот. Сите чорапи се долги до под колена и богато орнаментирани од стапалото до горниот дел кај машките чорапи, а женските се најбогато декорирани од стапалото до глуждовите, делот кој најмногу изложен на погледи, бидејќи другиот дел бил покриен од долгата кошула. Најмногу се носеле во зимските денови како заштита од студ, но и за празник без оглед дали паѓал во лето или зима.

Изложба-“Скутини и чорапи” во Куќата на Робевци

Ненадмината убавина-икони од Македонија

09. 02. 2011 – 11. 05. 2011


Ова беше најголемата изложба која некогаш била изнесена од Република Македонија во некој странски музеј. Целта беше да се изврши една поширока презентација на културата на нашата земја во една пријателска земја како што е кралството Холандија и на некој начин да се возобноват традиционално добрите релации, особено во сферата на културата и туризмот. Иницијативата за оваа изложба беше покрената уште во 2005 година при посетата на една поголема делегација од Холандија на Охрид и по петгодишни подготвителни активности дојде до нејзина реализација во 2011 година. Свои експонати за оваа изложба позајмија повеќе институции од нашата земја: НУ Музеј на Македонија-Скопје, НУ Завод и Музеј-Охрид, Музеј на град Скопје, НУ Завод и Музеј-Битола и НУ Стоби. Беа иложени вкупно 159 предмети, меѓу кои 52 икони, археолошки, етнолошки, богослужбени и други предмети, од кои 29 од збирката на нашата институција.

Изложба “Ненадмината убавина-икони од Македонија” во Музејот Катарајнеконвент во Утрехт, Холандија

Св. Наум Охридски во иконописот на дебарско-кичевската епархија од XVIII и XIX век

03. 10. 2010 – 08. 10. 2010


Изложбата беше организирана по повод по повод 1100 годишнината од упокојувањето на св. Наум Охридски од страна на МПЦ-Дебарско-кичевска  епархија и на неа беа презентирани вкупно 30 икони, од кои 5 од збирката на НУ Завод и Музеј-Охрид.

Изложба “Св. Наум Охридски во иконописот на дебарско-кичевската епархија од XVIII и XIX век” во црквата Св. Софија во Охрид